ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด
ตัวเหลืองเกิดจากสารสีเหลืองที่เรียกว่า บิลิรูบิน ซึ่งเกิดขึ้นในปฏิกิริยาปกติของฮีโมโกลบินของเซลล์เม็ดเลือดแดง ทารกแรกเกิดมีระดับความเข้มข้นเลือดสูง และจำเป็นต้องสลายฮีโมโกลบินเป็นจำนวนมาก ในขณะเดียวกันความสามารถในการสลายของตับก็ยังไม่สมบูรณ์ และลำไส้ยังเริ่มสลายบิลิรูบินออกทางอุจจาระไม่ได้ บิลิรูบินจึงถูกเก็บสะสมไว้ที่เนื้อเยื่อทุกส่วนของร่างกาย และทำให้มองเห็นเป็นสีเหลืองในผิวหนังและในตาขาว
สาเหตุพื้นฐานที่สามารถเกิดขึ้นได้
ความเจ็บป่วยบางประการอาจส่งผลให้ภาวะตัวเหลืองเด่นชัดมากขึ้น การสร้างภูมิคุ้มกันเป็นปฏิกิริยาที่สามารถเกิดขึ้นได้ เมื่อลูกและแม่มีหมู่เลือดต่างกันซึ่งนำไปสู่การไหลเวียนที่เพิ่มขึ้นของเซลล์เม็ดเลือดแดง และการผลิตบิลิรูบินที่มากขึ้นทารกที่คลอดก่อนกำหนดมีตับที่ยังพัฒนาไม่สมบูรณ์ จึงสามารถสลายบิลิรูบินได้อย่างช้า ๆ ทำให้เป็นเรื่องปกติที่จะพบภาวะตัวเหลืองในทารกที่คลอดก่อนกำหนด และในทารกยิ่งคลอดก่อนกำหนดเร็วก็ยิ่งพบมากขึ้น
การวินิจฉัย
เด็กแรกคลอดทุกคนจะได้รับการวัดระดับของภาวะตัวเหลืองก่อนที่เด็กจะกลับบ้าน ด้วยอุปกรณ์วัดสีผิวโดยเฉพาะซึ่งเป็นวิธีใช้แสงที่ไม่ทำให้เจ็บปวด หากค่าที่วัดได้สูงจำเป็นต้องมีการตรวจเลือด เพื่อหาค่าความเข้มข้นที่แน่นอนของบิลิรูบิน ภายในวันแรกที่เด็กเกิดมาระดับความเข้มข้นจะมีค่าเพิ่มมากขึ้น จึงจำเป็นต้องตรวจซ้ำบ่อย ๆ เพื่อติดตามอัตราที่เพิ่มขึ้น
การรักษา
การรักษาด้วยการส่องไฟ
อาการตัวเหลืองที่มีระดับบิลิรูบินสูงอาจส่งผลเสียต่อสมอง อาการตัวเหลืองที่เกินกว่าระดับที่ยอมรับได้จะได้รับการรักษาด้วยการส่องไฟ โดยขอบเขตและค่าต่าง ๆ ในการรักษานั้น ได้กำหนดให้มีประสิทธิภาพและความปลอดภัย ในการรักษาด้วยการส่องไฟเด็กจะนอนตัวเปลือยเปล่าภายใต้แสงไฟสีน้ำเงินจากหลอดไฟหรือแหล่งกำเนิดแสงบนที่นอน ใช้ผ้าปิดตาเด็กเพื่อป้องกันดวงตาจากแสง โดยปกติสามารถให้นมเด็กได้ในระหว่างพัก บางครั้งอาจต้องให้อาหารด้วยสายยางหรือสารอาหารทางหลอดเลือด
การเปลี่ยนถ่ายเลือด
ในกรณีที่ไม่ปกติปริมาณของบิลิรูบินจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เช่น การสร้างภูมิคุ้มกันในรูปแบบที่ยากลำบาก ดังนั้นต้องทำการบำบัดด้วยแสงที่เข้มข้นขึ้นด้วยหลอดไฟหลาย ๆ ดวงและบางครั้งก็จำเป็นต้องทำการเปลี่ยนถ่ายเลือด ในการเปลี่ยนถ่ายเลือดจะมีการใส่สายสวนเข้าไปในหลอดเลือดของสะดือเส้นหนึ่ง และจากนั้นก็จะเปลี่ยนถ่ายเลือดของเด็กทีละน้อย ๆ กับเลือดที่ได้จากธนาคารเลือด ด้วยการรักษาวิธีนี้ระดับบิลิรูบินจะลดลงในเวลาเดียวกับที่แอนติบอดีที่ก่อให้เกิดภูมิคุ้มกันก็จะถูกกำจัดออกด้วย
การทำนายอาการโรค
อาการตัวเหลืองในทารกแรกเกิดจะหายไปในภาย 1-2 สัปดาห์แรกหลังการคลอดและจะไม่กลับมาเป็นอีก
เนื้อหา: Kajsa Bohlin Blennow พยาบาลวิชาชีพ
ข้อมูลเชิงลึก
-
Bilicheck
อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการวินิจฉัยภาวะตัวเหลืองโดยใช้เครื่อง Bilicheck
-
การรักษาโดยการส่องไฟ
-
บิลิรูบิน
อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับบิลิรูบิน
-
การรักษาโดยการส่องไฟด้วยระบบ BiliSoft
อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการรักษาโดยการส่องไฟด้วยระบบ BiliSoft
-
การถ่ายเปลี่ยนเลือด
อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการถ่ายเปลี่ยนเลือด
-
การรักษาด้วยการส่องไฟที่บ้าน